Friday, November 13, 2009

Lunsayng Binisaya

Ang sugbo maoy akong yutang tabunon. Dili ko kini ibaylo sa uban.

Sa akong pagkahimugso ning kalibutan, maoy akong namat-an ang kanindot sa palibot. Kana bitawng kabugnaw ang perming magpasulabi, mohampas ug mohalok sa imong aping bisan sa nalagiting sidlak sa adlaw. Sa ngadto-ngadto akong nasinati dihang may nitubo nang kabuot sa akong bayhon nga ang kalibutan nga akong nasigpatan sa kahayag usa ka kalibutan nga haruhay, ug puno sa katam-is ug kalinao.

Nagdaku ko nga layu sa bagang duot sa sibilisasyon. Ang natad sa panginabuhi dakog kalahian kung itandi. Tinuod, mas mahangop ang syudad kung panginabuhian ang hisgutan apan wa ko igsapayan nga ang akong namat-ag kahayag maoy nagsilbing pundasyon sa akong mga gitindugan karon.

Sa makausa ako makapahiyom. Talagsaon ang palad nga akong nasubay. Ug malipayon ako nga sa akong nataran, aduna ako'y ako'y igong nakat-unan nga akong ikapasigarbo dinhi sa syudad nga akong giistaran. Dili ko igsapayan kung si kinsa ang tawo nga akong maatubang kay nasayod ako nga may ikaabaga ako ug makalahutay ako adunay igong kapasikaran.

Usa sa akong ikapasigarbo mao ang lunsayng binisaya. Daw sama sa yamug sa sayong kabuntagon nga nituhop na kini sa kinailadman sa akong pagkatawo. Gimahal ug giampingan ko kini sama sa akong pag-amping sa akong mga apuhan nga nitaliwan na sa laing kalibutan. Kini maoy bugtong handumanan nga akong gidala-dala sa bisan asa ako mopaingon. Makaingon ako nga usa kini sa mga butang nga naa ako'y bintaha. Kay nasayud ako nga wala kini sa uban nga nitawag sa ilang kaugalingon nga sugbuanon. Kay Kasagaran sa mga batan-on karon way igong panahom sa tunhayng butang nga nigamot sa atong yutang tabunon. Kining akong nasayran tipik lang sa akong kasinatian ug kay nagkanihit na ug gitabunan na sa mga langyawng hunahuna ang atong kadaghanan.

Sayri nga makauuwaw ang pagsige nato ug ingon nga Bisaya ako, nga sugbuanon ko kung sa hilom adunay bukol sa pagbati nga kita diay dili makasabot sa yanong sambingay. Kay usa sa angayan untang pasikaran sa lumad nga sugbuanon mao ang pagkat-on sa atong pinulungan. Pagkanindot baya untang paninawon sa maong mga pulong. Taphaw kaayu nga Ingles o Filipino ray atong nahibaw-an o di ba kaha gikuridas ang tanan. Tinuod dili kremin ang paggamit sa uban apan mas makapahiyom ang atong katigulangan kung adunay batan-on nga mosagbat sa ilang panagparang.

Kini nagagikan sa gyud sa akong pagkakuryuso. Ug ang paningkamot nga makat-on sa pulong nga gitudlo ug gigamit sa atong katigulangan.Pananglit sa akong mga uyuan, silingan ug kasikbit nga mga lugar. Apan usa gyud sa tinubdan mao ang balaang kasulatan. Ang Pagbasa niini gikan sa Genesis, ngadto na sa bag-ong testamento makadugang gyud ug daghang makamahuan. Gawas nga maleksyon kita, makat-on sab kita sa tinuoray nga Binisaya.

Naa ra man gyud unta ni nato. Ang nakaapan man gud kay wa na nato isipa kung unsay atong makuha. Bisan gani sa text pakitaan pa natog pagtinapulan. Sa makausa pa, nagkat-on ko ug bisaya isip pamaagi ug pagpakita nga ako gyung gimahal ang nag-una kanato ning kalibutan. Kini maoy nagsilbing kabtangan nga hilabihan. Ako lang ning gisulat sa pamasin nga kakuhaan ug maayung leksyon. Ug bisan pa nga di pa kaayo ko hanas- ako moingon...nga padayon akong manguryuso aron makadalit pud ako sa umaabot.