Tuesday, August 31, 2010

MATAG AGOSTO 15

August 15 na usab. Kausa matag Tulo ka gatos, unom ka napulo'g lima(365 days). Ambot kung mao ba na. Basta ang importante Nga mao kini ang Kasumaran sa pagkatukod sa Atong Gipuy-an, Atong Eskwelan ug Atong Pamilya.

Libuan na kitang nihuman sa hapit upat ka tuig nga termino sa pagpuyo sulod sa maong Ganghaan. Napulog Pito na ka Hugna ang nilampos sa makutas nga Lumba dagan paingon sa katumanan sa atong mga damgo. Hingpit natong nakab-ot ang atong gipangayo tungod sa maong tunghaan.

Karon, saulugon na usab nato ang kaniadto atoang pagaatangan sa kanunay. Tam-is pagabalikon ang nanglabayng panahon. Hamugaway ginhawaon ang lahugay sa panahon diin kita magbansay-bansay alang sa ipahigayon nga kalihukan. Pagkanindot balikon, kung pwede pa lang unta- niadtong panahon nga maglinya ta sa pultahan - magpaabot sa pares nga regalo. Sando, medyas - shorts... ug uban pang butang.

Mao usab kini ang bugtong higayon nga makakaon kita ug lamiang pagkaon sama sa cake, chocolates, apples... Wow pagkaharuhay handumon. Gibati ko ang kamingaw nga way sama.

Alang kanatong tanan, Maayong Pagsugat sa Kasumaran sa Adlang Natawhan ug PAg-aninaw sa Pagtukod sa atong Panimalay, Eskwelahan ug Ganghaan sa Gugmang way sukod.

Happy Birthday "The Sisters of Mary...Students, Graduates , Sisters, Benefactors, Teachers and Friends...

Ang Agta (sugilanon)

january 15, 2009 NAGHAPA nga nagtoon si Timoy. Gipalong niya ang TV human sa balita. Gibati niya ang katugnaw sa kagabhion niining ilang balay diin siya nag-inusara. Tua sa pikas Baryo iyang Mama Berta ug Papa Bino. May nanuktok sa pultahan. Apan tungod sa kusog sa uwang sa ilang iro daw tuod si Timoy nga nipailawon sa Lamesa. Way bisan gamay nga kisaw. Siyete anyos pa si Timoy ug matag karon ug unya siya makadungog ug hungihong nga may gipatay ubos sa ilang balay. Mikusog ang tuktok. Sa iyang hunahuna dili siya moabli kung dili motingog o mangatahuran ang si kinsa man ang naa sa luyo sa ilang pultahan. Ug sa dihang may nisampit sa iyang ngalan, bisan wa siya makaila sa tingog dali kaayo siyang nakabarog ug niabli.,...Apan sa iyang kahikurat-usa ka bugnawng haguros sa hangin ang nisugat kaniya uban sa kahait sa tingog sa ilang iro nga nag-atubang kaniya. Way pupanagana nga gilamba ni Timoy ang pultahan. Nagkurog nga nisulod sa ilang sala. Human ang pila ka gutlo may nituktok sa pultahan, apan ning higayuna nisampit kini ug nakaila siya sa tingog. "Moy, manghulam kog libro sa math bi" sukna sa tingog. Si tiyo Jerry niya, mohulam sa libro sa iyang maguwang. Nibalik siya pagtuon dihang nigawas na si Jerry. Apan human sa pila ka minuto aduna na usab nisampit kaniya. Gikulbaan siya, apan nibarog ug niduol sa pultahan. Niuwang na pud ang ilang iro, u ning higayuna may agulo sa usa ka lalaki ang iyang nadunggan. Apan iyang giwakli ang nadungog ug nipadayon sa pagtuo nga iyang Mama ug Papa ang niabot. Punsisok sa puting aso maong nisulod sa ilang balay, ug may dagtom nga nihaguros pasulod sa ilang kusina. Wa na niya tan-awa ang nisulod dayong lamba sa pultahan ug nidagan palayo sa ilaha. "O niapas ka man lagi" pangutana ni papa niya Bino. "Na-aay nisulod sa ato pa" nagkapisi-pisi niyang sinultihan uban ang naghangak nga paginhawa. "Unsa? tuaw ni tiyo niya Tony. Nahingangha ang tanan sa iyang giasoy apil ang iyang mama Berta. Apan iyang papa suheto na sa mga panghitabo sa ilaha. Nahisayud ang iyang amahan- maong igo nalang siyang gihapuhap ug gipainom ug tubig.
"Usa kadto ka Agta, Moy." sugilon sa iyang papa dihang nagkaistorya sila sa paingon na silang mopauli. Apan wa na siya naminaw sa taas nga sugilon sa iyang papa. Ang sakit sa iyang tuhod ug siko nga hangtod ning orasa wa siya makahinumdom diin niya makuha. Hasta kapila diay siya masukamod ug dinagan. Amigo diay to sa iyang tiyo Hamen. Gipalayas diay kadtong maong agta human makahadlok sa nanaygon. Giwiriswiris sa kasaba ug sa iyang tiya maong nipahawa. Dili diay to ang ingon nila nga gipatay sa ubos sa ilaha. May gi-salvage man gud kuno daw iro pila lang ka metros gikan sa ilang balay. Nagtoo siya nga basin nagkondenar na usab. Ang agta man diay kadto nga nagpuyo sa dakong Gemilina nga gitukuran sa balay sa iyang maguwang.

Sa Usa ka Higala

Sa atong pagkahimugso ning kalibutana, gikaluhaan na tang daan sa mga suliran. Dunay suliran nga dili nato mapas-an nga mag-inusara- Nagkinahanglan tag katabang aron pagsulbad niani- nangitag tag kauban nga maoy molamdag sa atong huna-huna.

Lain-lain ang mga suliran nga moabot, masulbad ug molabay. May panahon nga gusto natong iisa ang atong mga kamot- iwara ug isibya ang atong pagluhod ug pag-atras sa matag lumba. May mga panahon nga mabuntog ang atong huna-huna sa atong ra usab nga kasing-kasing.

Matag lahugay sa panahon- adunay mga panghitabo nga gusto natong hikalimtan, may mga kasinatian nga gusto natong iluom ug tunawon sa hingpit. May panahon nga sa atong panumduman wa kita'y laing timbayahon kung dili mao ang atong kaugmaon. Gusto kita ug pagbag-o, gusto kita ug kausaban ug naningkamot kita nga makalimot ug moabante sa umaabot. Bisan sa kanihit sa oportunidad amumahon ug sagupon gihapon nato kini aron may mapaabot kita sa ugma kung sa kahigayunan ipabuka pa ang atong mga mata.

Samang kasinatian akong ipasiatab, isibya ug ipatagamtam kaninyo. Usa ka binuhat nga nahaduol na sa akong kasing-kasing.

Dili sayun ang mahimugso ning kalibutan nga hinikawan sa pag-amuma sa mga ginikanan. Dalaygon ang si kinsa man nga nakahuman sa maong pagsulay. Tuo kong kamot ipahiluna sa dughan, dako ang akong respeto ug garbo sa tawo nga karon nagkugi ug may ikapanulti na sa umaabot.

Napulog siyam ka tuig una makit-i sa haduol ang Inahan, Napulog siyam ka katuigan una nagakos sa hugot ang tawo nga mao'y nagbulit ug dugo sa iyang kaugatan ug napulog siyam ka tuig nga pagpugong sa dum-ok sa tubig sa mga Mata. Laing Tulo ka Napulo (30) ka tuig una nakaistorya sa telepono ang amahan. Usa ka kalendaryong dagan sa panahon nga hangtud ning pagsulat - wa pa mahimamat. Dako kong garbo nga nahimong usa sa unang nasayud sa maong kasinatian. Ug kay tipik ako sa maong nindot nga sugilanon, gikalipay ko kini sa hingpit.

Sayud ako nga gusto sa akong higala nga ihilom, ilubong ug ihigot kining maong kasinatian tali lamang kanamong mga Suod nga higala. Maoy iyang gusto nga kini pagatukion lang kung andam na siya nga moatubang sa kadaghanan - ilabi na sa wala magdahum nga mao diay kini karsada o agianan nga iyang gibaktas paingon sa kung hain na siya karon mahimutang. Ug bisan pa man sa maong kasabutan - salig ako nga kining gamayng hinubad dili makabuntog sa unsa may nakapabarog ug unsay naporma sa tagsa-tagsa namo ka balatian. Kini kinutlo lamang- ug unta mahisayran nato ang tanan sa umaabot. Bililhon kini- ug may pagtulun-an.

Higala, sa imong panaw ania ako magauban. Sa imong pakigbatok sa mga pagsulay ania ang imong mga Kahigalaan. Ug labaw sa tanan - Ang Diyos magauban kanato.